Mười chuyện nho nhỏ về Nhân học của tôi

Đây là những lượm lặt cá nhân của tôi về Nhân học trong suốt gần ba năm mang danh sinh viên Nhân học. Tất nhiên chúng hoàn toàn chủ quan, bạn có thể đọc và gật gù, lắc đầu, bàn tán, ném đá còn không thì đọc cho vui cũng được.

1. Đây là một mẫu đối thoại thường thấy của tôi :
- Nhân học là kiểu như học làm người à ?
- Không, học làm người là mấy ông kiểu Khổng Tử, Mạnh Tử hay gì đó dạy.
- Vậy ai dạy mày ?
- Kiểu E.B.Tylor, H.L.Morgan, Clifford Geertz, B. Malinowski…
- Mấy ông đó dạy mày cái gì?
- Nhân học”

2. Cho tới bây giờ bạn bè tôi vẫn không hiểu được việc chọi gà ở Bali và phong tục hôn nhân người Thái ở Tây Bắc thì liên quan gì đến việc di dân và đô thị hóa ở Tp.HCM. Việc giải thích cho họ là một điều thực sự khó khăn, bạn biết đấy, chúng ta thực sự được học rất nhiều thứ không liên quan nhưng rất liên quan.

3. Bạn thường nghĩ bạn sẽ được học những gì có trong giáo trình. Thầy cô không nghĩ thế. Mà đề thi cũng thường không nghĩ thế. Rồi cuối cùng bạn cũng sẽ không nghĩ thế.

4. Một chuyến điền dã bắt đầu từ nhiều nguồn. Chuyến điền dã Nhân học thường bắt đầu từ một cuốn sách. Và nếu may mắn, chúng sẽ kết thúc trong một cuốn sách.

5. Xách túi xách – ba lô – tay nải hay bất kì cái gì lên và đi cũng thế, bạn nên hiểu rằng một chuyến đi đã gắn với hai chữ “Nhân học” cũng sẽ gắn với hai từ “Nhật kí điền dã” và “gỡ băng”, do vậy, hãy nhét thêm vài (chục) quyển sổ, một máy ghi âm và một tinh thần quyết tỉnh (ngủ) cho bài viết quyết sinh (động).

Họp tại địa bàn nghiên cứu

6. Chúng ta thường có xu hướng xích lại gần những người giống chúng ta, xích ra xa những người khác chúng ta. Nhân học dạy tôi rằng “tất cả mọi con người là giống nhau, trừ khi họ khác nhau.”. Và các mối quan hệ của tôi trở nên rối rắm từ đó.

7. Nhưng cũng may, Nhân học dạy tôi thêm một điều; đó là dù cho có yêu hay ghét một người hay một nhóm người nào đó, thì trước tiên hãy cố gắng HIỂU họ trước đã. Vì, đến cuối cùng thì, không ai dành cả đời để yêu ai, cũng không ai dành cả đời để ghét ai.

8. Nhân học không phải một cái gì bạn có thể đạt được, bạn khó mà nhận ra bạn “Nhân học” như thế nào cho đến khi có người nhìn bạn và nói “Nhân học nó dạy anh/em/mày thế à?” và bạn trợn mắt nhìn lại họ “Ủa em/anh/tao mới nói gì lạ lắm à?”. Vâng, Nhân học nó ngấm vào người bạn và trở thành một phần của bạn như thế đấy.

9. Học Nhân học rất vui, cái này tôi dành cho khoa Nhân học của tôi.

10. Nhân học đối với nhiều người là một đích đến, với người khác là một con người, với người khác nữa là một phong cách sống. Với tôi, Nhân học là một chiếc xe, (và khác với chiếc xe tôi đang chạy), nó có thể chạy ở bất kì đâu, đến bất kì nơi nào, trên bất kì lĩnh vực nào tôi dụng tâm theo đuổi.

Hết rồi ạ!