Nhờ những cố gắng của các nhà khoa học Nhật Bản nhằm vượt qua những khó khăn do hậu quả nặng nề của động đất và sóng thần vừa gây ra cho đất nước này, một Hội thảo khoa học quốc tế đúp (International Dual Symposium) chuyên đề về Thời đại đá cũ Châu Á đã kết thúc thành công sau một tuần lễ làm việc (từ 26-11 đến 1-12-2011) tại Ueno (Tokyo, Nhật Bản).
Hội nghị lần này bao gồm cả hai nội dung vốn dự định cho hai hội nghị khoa học độc lập: Hội nghị hàng năm của
Vật đeo bằng móng của một loài chim lớn
được cư dân thời đại đá cũ thuộc văn hóa Hòa Bình ở Việt Nam tạo thành
hình con cá được các nhà khoa học Việt Nam trình bày tại Hội nghị |
Hội nghiên cứu Thời đại Đá cũ Châu Á (APA – Asian Palaeolithic Association) và Hội thảo chuyên đề về “Sự xuất hiện và Các dạng hình văn hóa của người Hiện đại”. Gần 200 nhà khoa học của hơn 20 nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã tập trung 5 ngày hội thảo trong Hội trường của Viện Bảo tàng Quốc Gia Khoa học và Thiên nhiên Nhật Bản.
Theo sáng kiến của các nhà nghiên cứu đá cũ ở khu vực Đông, Bắc và Nam Á gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ… một tổ chức khoa học chuyên về lĩnh vực nghiên cứu thời đại đá cũ Châu Á đã được ra đời. Lần họp mặt lần này là lần Đại hội thứ tư. Cũng gần tương tự với nền nếp Hội nghị Khảo cổ học hàng năm của ngành Khảo cổ học Việt Nam, nội dung chính của các cuộc Đại hội hàng năm của APA nhằm thông báo những phát hiện và kết quả nghiên cứu mới về thời đại Đá cũ nói chung và ở Châu Á nói riêng. Đại hội được luân phiên tổ chức ở các nước thành viên, cũng là nước đăng cai sẽ nhận và được bầu làm Chủ tịch Hội. Đại hội lần này đã mở rộng thành phần mời đến các nhà nghiên cứu thời đại Đá cũ ở các nước Đông Nam Á, Úc, Mỹ và châu Đại Dương với thiên hướng mở rộng nội dung nghiên cứu Thời đại Đá cũ trên phạm vi rộng lớn hơn gồm Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, như quan niệm vùng tiền sử của những người sáng lập IPPA (Indo-Pacific Prehistory Association), mà Đại hội IPPA gần nhất tổ chức ở Hà Nội (2009) và Việt Nam hiện đang đang là nước Chủ tịch luân phiên của Hội nghiên cứu Tiền sử Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương này.
Cũng nhân dịp đăng cai cuộc gặp mặt của các nhà nghiên cứu Thời đại Đá cũ Châu Á, các nhà khoa học Nhật Bản đã sáng kiến tổ chức một Hội nghị khoa học quốc tế chuyên đề nhắm vào nội dung tìm hiểu sự ra đời và các dạng hình văn hóa của người Hiện đại (Modern Human). Người Hiện đại là một khái niệm mang đậm tính chất tiến trình văn hóa loài người hơn là tiến trình Nhân chủng học thuần túy. Trên thực tế, khái niệm nhân chủng học thuần túy quan niệm sự hình thành giống người hiện đại như chúng ta ngày nay, dựa vào sự phát triển định hình của bộ não cả về kích cỡ lẫn khả năng nhận thức, chính là những người Homo Sapiens. Sự xuất hiện Homo sapiens chính là sự mở đầu chuỗi lịch sử loài người có liên quan mật thiết nhất đến thế giới Nhân loại hiện tại. Chuỗi lịch sử này diễn ra không đồng thời, với sự lan tỏa của làn sóng di chuyển AND (gens) người Hiện đại từ châu Phi lên Châu Âu và sang Châu Á để rồi từ đây theo hai tuyến sang Tân Lục địa (châu Mỹ) và Châu Úc. Chính vì vậy, tại Hội nghị chuyên đề lần này, ngoài những thảo luận để làm rõ khái niệm và đặc trưng hành sử văn hóa của người hiện đại, Hội nghị quan tâm đi sâu vào tính đa dạng của sự xuất hiện cả về chứng tích xương cốt lẫn chứng cứ văn hóa của người hiện đại trên toàn khu vực Châu Á và những vùng địa lý liên đới (Úc và Mỹ châu) trong thời gian tồn tại của các nền văn hóa Đá cũ hậu kỳ (Upper Palaeolithic – Late Old Stone Age).
Quan niệm truyền thống cho rằng người Homo Sapiens hình thành cách nay chừng 50 ngàn năm. Những tài liệu mới nhất được trình bày tại Hội nghị lần này cho thấy khả năng sự xuất hiện của người hiện đại ở Châu Á sớm hơn trước đó vài ba chục ngàn năm với hai chuỗi hành sử văn hóa thể hiện qua bộ công cụ và hệ kỹ thuật chế tác đá khác biệt rõ nét : Công cụ đá mảnh (blade flakes) và công cụ lõi cuội (pebble cores). Các biểu hiện hành sử sớm của người hiện đại hậu kỳ đá cũ ở châu Á, như kiểu thức cư trú (trong hang động và ngoài trời), hình thái khai thác thức ăn, sáng tạo nghệ thuật… cũng như khả năng đi lại trên sông, biển để vượt qua hàng ngàn cây số đến những vùng đất mới ở châu Úc và châu Mỹ đã được các tham luận đề cập đến. Báo cáo của Tiến sĩ Nguyễn Việt và cử nhân Hồ Thị Lan, đại diện cho Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á, Việt Nam đề cập đến những phát hiện mới nhất về nghệ thuật trong văn hóa Hòa Bình – một trong số những tiêu chí hành sử của người hiện đại sớm ở khu vực Đông Nam Á lục địa, đã nhận được nhiều sự tán thưởng cổ vũ của Hội nghị .

Viện Bảo tàng Quốc gia Khoa học và Thiên nhiên, Ueno-Tokyo (Nhật Bản), nơi diễn ra Hội nghị đúp về Thời đại Đá cũ ở Châu Á

Tiến sĩ Nguyễn Việt - đại biểu Việt Nam duy nhất ở Hội nghị, trong gian trưng bày của Bảo tàng Khoa học và Thiên nhiên về những loại động vật tiền sử đã tuyệt diệt.

Báo cáo đề dẫn của Giáo sư Mellars, Đại học Cambridge (Anh) về "Ý nghĩa và Định danh về Hành sử của Người Hiện đại"

Các đại biểu đang chăm chú theo rõi trình bày tại hiện trường bằng chứng của các hố bẫy thú có từ thời đại đá cũ hậu kỳ ở Nhật Bản.
Bài và ảnh : Lan Việt
Nguồn:Tamnhin.net